63-گذشت از خطای دیگران چه نقشی در روابط اجتماعی دارد ؟

پاسخ :

• غالب انسان ها ( به استثنای افرادی که معصوم هستند) در معرض خطاهای بزرگ و کوچک می باشند ، حتی کسانی که از خطای دیگران انتقاد می کنند ، ممکن است در مواردی خود نیز خطایی مشابه آن را انجام دهند ، لذا امام علی علیه السلام می فرمایند : بزرگترین عیب آنست که از چیزی عیب بگیری که در خودت می باشد (1) حال که چنین است اگر مقوله ی چشم پوشی و گذشت از خطای دیگران در ارتباط میان انسان ها نباشد ، روابط افراد جامعه در معرض گسستن و جدایی قرار می گیرد و فضای دشمنی و دلخوری از یکدیگر بر فضای صمیمیت و دوستی غالب می گردد و در مجموع زندگی و ارتباط با همنوعان بسیار سخت و دشوار خواهد شد ، هر چند ممکن است خطاهایی از افراد صادر شود که نباید از آن گذشت و یا حتی نیازمند مجازات باشد ولی اینگونه خطاها مربوط به موارد خاصی است که در جای خود باید مورد بررسی قرار گیرد ، امّا در روابط عمومی و اخلاقی افراد جامعه ، لازم است گذشت و چشم پوشی را بیشتر مورد توجّه قرار داد .
• با توجّه به آنچه گفته شد ، لزوم عفو و گذشت در میان خویشاوندان و اعضای خانواده که ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر دارند ، بیشتر احساس می شود ، زیرا آنان زمان بیشتری را در زندگی با یکدیگر سپری می کنند و گاه راه دیگری جز ارتباط با یکدیگر ندارند ، حال اگر این چشم پوشی و خطا بخشی در میان آنان وجود نداشته باشد ، آسیب های آن به مراتب زیادتر خواهد بود ، نمونه ی این گذشت را می توان در بر خورد حضرت یوسف علیه السلام با برادران خویش مشاهده کرد ، آنهم برادرانی که قصد جان او را کرده بودند و می خواستند او را از صفحه زندگی خود حذف کنند ، ولی پس از مدتی طولانی و داستان هایی که از آنان در قرآن نقل شده وقتی حضرت یوسف علیه السلام در اوج عزت و اقتدار قرار داشت و می توانست آنان را به بدترین وجهی مجازات کند ، نه تنها رفتار آنان را نادیده گرفت بلکه آنان را مورد سرزنش نیز قرار نداد ، لذا قرآن کریم از زبان حضرت یوسف علیه السلام نقل می کند : قالَ لا تَثْریبَ عَلَیْکُمُ الْیَوْمَ یَغْفِرُ اللَّهُ لَکُمْ وَ هُوَ أَرْحَمُ الرَّاحِمین : او گفت : امروز هیچ سرزنشی بر شما نیست ، خداوند شما را می آمرزد و او مهربانترین مهربانان است (2)‏

--------------------

1- أَکْبَرُ الْعَیْبِ أَنْ تَعِیبَ مَا فِیکَ مِثْلُهُ ( نهج البلاغه حکمت 353)

2-یوسف/92